سیستم‌های اسپرینکلر نقش حیاتی در محافظت از جان و اموال در برابر آتش‌سوزی ایفا می‌کنند. با فعال شدن در هنگام افزایش دما، این سیستم‌ها آب را برای خاموش کردن یا مهار آتش‌سوزی پاشش می‌کنند. با این حال مانند هر سیستم مکانیکی، اسپرینکلرها نیز با گذشت زمان فرسوده و خراب می‌شوند؛ به همین دلیل، تعویض منظم اسپرینکلرها طبق دستورالعمل‌های سازنده و استانداردهای ملی آتش‌نشانی ضروری است. این مقاله راهنمای جامع تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده را ارائه می‌دهد.
اسپرینکلر چیست؟
امروزه در انواع مختلف ساختمان‌ها، از جمله مسکونی، تجاری، صنعتی و اداری، از اسپرینکلر برای محافظت از جان و مال انسان در برابر آتش‌سوزی استفاده میشود. اسپرینکلر بر اساس اصل ساده‌ای عمل می‌کند؛ در حالت عادی، آب درون لوله‌های اسپرینکلر توسط دریچه‌های حساس به حرارت تحت فشار قرار دارد. هنگامی که در اثر آتش‌سوزی، دمای محیط به حد معینی افزایش می‌یابد، این دریچه‌ها ذوب شده و راه را برای خروج آب از لوله‌ها باز می‌کنند. آب با فشار زیاد از طریق نازل‌های اسپرینکلر به بیرون پاشیده شده و آتش را خاموش می‌کند. اسپرینکلرها به دو دسته مرطوب و خشک تقسیم می‌شوند.تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده در آرام سرما انجام میشود
تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده
در تعویض اسپرینکلر برج خنک کنندهُ سیستم‌های اطفاء حریق نقش حیاتی در مهار آتش و جلوگیری از گسترش آن ایفا می‌کنند. در بین این سیستم‌ها، اسپرینکلر به عنوان یکی از کارآمدترین و قابل‌اعتمادترین ابزارها شناخته میشود. تعویض اسپرینکلرهای قدیمی با مدل‌های جدیدتر و کارآمدتر، مزایای متعددی را به همراه دارد؛ مزایایی از جمله:
● تشخیص و اطفاء حریق سریع‌تر
● کاهش گسترش حریق
● کاهش دود و حرارت
● کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی
● کاهش حق بیمه
● کاهش هزینه‌های نگهداری
● مصرف آب کمتر
● کاهش نشت آب
● سازگاری با محیط زیست
● آرامش خاطر
● رعایت الزامات قانونی
● افزایش ارزش ملک
انواع اسپرینکلر یا آب پخش کن
اسپرینکلرها از نظر جنس به چهار نوع آلومینیومی، برنجی، چدنی و پلاستیکی تقسیم می‌شوند.
اسپرینکلر آلومینیومی
امروزه اسپرینکلرهای آلومینیومی به طور گسترده در انواع مختلف ساختمان‌ها، از جمله ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و دولتی به عنوان اطفاء حریق اتوماتیک استفاده می‌شوند. مزایای اسپرینکلر آلومینیومی عبارتند از مقاومت در برابر خوردگی و آتش، سهولت نصب، کارایی بالا، طول عمر بالا و ظاهر زیبا. همچنین معایب این اسپرینکلرها شامل هزینه بالا، وزن سنگین و قابلیت انعطاف‌پذیری کم میشود. اسپرینکلرهای آلومینیومی در انواع مختلفی موجود هستند که رایج‌ترین آنها عبارتند از اسپرینکلرهای پودری، اسپرینکلرهای آبی و اسپرینکلرهای ضد یخ.
اسپرینکلر پلاستیکی
اسپرینکلر پلاستیکی، وسیله‌ای کاربردی برای آبیاری باغ‌ها، چمن‌ها، گلخانه‌ها، کنترل گرد و غبار و خنک کردن محیط است. با استفاده از این ابزار می‌توان آب را به طور یکنواخت و بدون اتلاف به گیاهان رساند. این ابزار می‌تواند به طور اتوماتیک و در فواصل زمانی مشخص فعال شده و نیاز آبی گیاهان را به طور کامل تامین کند.
در فضاهای باز مانند زمین‌های ورزشی یا محوطه‌های صنعتی، برای پاشیدن آب و کنترل گرد و غبار و در مناطق گرم و خشک برای خنک کردن محیط و ایجاد رطوبت مورد استفاده قرار گیرند. مزایای اسپرینکلر پلاستیکی شامل هزینه کم، وزن سبک، قابلیت انعطاف پذیری بالا، مقاومت در برابر مواد شیمیایی میشود. معایب آن نیز شامل استحکام و دوام کم، مقاومت کم در برابر آتش، ظاهر نامطلوب و طول عمر کوتاه تر میشود.
اسپرینکلر چدنی
آب‌پاش‌های چدنی از جمله قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین نوع آب‌پاش‌ها هستند که به دلیل استحکام و مقاومت بالا در برابر ضربه، خوردگی و شرایط جوی نامطلوب، همچنان مورد استفاده بسیاری از کشاورزان و باغداران قرار می‌گیرند. مزایای آب‌پاش چدنی شامل استحکام و طول عمر بالا، مقاومت در برابر یخ‌زدگی، پاشش قدرتمند و قابلیت تنظیم است. معایب این نوع اسپرینکلر نیز شامل مواردی مانند وزن بالا، قیمت بالا و ظاهر نامناسب است.
اسپرینکلر برنجی
آب‌پاش‌های برنجی به عنوان نسل جدیدتر آب‌پاش‌های فلزی، جایگزین مناسبی برای مدل‌های چدنی هستند. این نوع آب‌پاش‌ها از آلیاژ برنج ساخته شده‌اند که ضمن حفظ استحکام و مقاومت قابل قبول، از وزن و قیمت کمتری نیز برخوردار هستند. مزایای آب‌پاش برنجی شامل وزن سبک‌تر، قیمت مناسب‌تر، مقاومت در برابر خوردگی و پاشش یکنواخت میشود. معایب آن نیز شامل مواردی همچون استحکام کمتر، حساسیت به یخ‌زدگی و تنوع مدل محدودتر است.
قیمت تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده
برای تعویض اسپرینکلر نمی‌توان قیمت دقیق و واحدی را اعلام کرد. عوامل مختلفی بر قیمت تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده تاثیرگذار هستند؛ عواملی مانند اندازه و نوع سیستم، نوع سر اسپرینکلر، دسترسی، هزینه‌های نیروی کار، مجوزها و بازرسی‌ها و هزینه‌های دفع؛ بنابراین برای اطلاع از هزینه دقیق تعویض، باید اطلاعات کاملی از اسپرینکلر در دست داشته باشید.
نحوه تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده
دقت کنید که همیشه قبل از شروع هر گونه کار بر روی سیستم اسپرینکلر، با مراجع ذیصلاح مثل آتش‌نشانی محلی خود
مشورت کنید.
ابزار لازم
اسپرینکلر جدید (هم نوع و مدل اسپرینکلر موجود)
آچار اسپرینکلر
سطل یا ظرف برای جمع آوری آب
عینک و دستکش ایمنی
نردبان
پارچه یا حوله (برای جذب آب ریخته شده)
دستورالعمل نصب اسپرینکلر (از سازنده اسپرینکلر تهیه کنید)
بیشتر بخوانید:تعمیر برج خنک کننده
مراحل تعویض اسپرینکلر
سیستم اسپرینکلر را خاموش کنید: قبل از شروع هر گونه کار، شیر اصلی آب ورودی به سیستم اسپرینکلر را پیدا و آن را ببندید. همچنین شیر تخلیه را باز کنید تا آب باقی مانده در سیستم تخلیه شود.
محل اسپرینکلر را ایمن کنید: اگر اسپرینکلر در ارتفاع قرار دارد، از یک نردبان مناسب و ایمن استفاده کنید. محیط اطراف اسپرینکلر را از هر گونه مواد قابل اشتعال یا آسیب‌پذیر در برابر آب خالی کنید.
ظرف جمع‌آوری آب را قرار دهید: یک سطل یا ظرف در زیر اسپرینکلر قرار دهید تا از ریخته شدن آب به کف محیط جلوگیری کنید.
از اسپرینکلر موجود محافظت کنید: با استفاده از یک پارچه یا حوله، اطراف اتصالات اسپرینکلر موجود را بپوشانید تا از آسیب به آنها در حین تعویض جلوگیری کنید.
اسپرینکلر قدیمی را جدا کنید: با استفاده از آچار اسپرینکلر، مهره اتصال اسپرینکلر به لوله را باز کنید. به آرامی اسپرینکلر را از لوله جدا کنید و مراقب ریخته شدن آب باقیمانده باشید.
اسپرینکلر جدید را نصب کنید: اسپرینکلر جدید را به دقت در انتهای لوله قرار دهید. از دستورالعمل نصب سازنده برای اطمینان از نصب صحیح اورینگ و محکم شدن مهره اتصال استفاده کنید.
سیستم اسپرینکلر را دوباره راه‌اندازی کنید: شیر اصلی آب را به آرامی باز کنید و از نشت در محل اتصال اطمینان حاصل کنید. سیستم را از نظر عملکرد صحیح تست کنید.
اطلاعات را ثبت کنید: تاریخ تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده و شماره سریال اسپرینکلر جدید را در سوابق نگهداری سیستم اسپرینکلر ثبت کنید.
نحوه نصب اسپرینکلر چگونه است؟
نصب صحیح این سیستم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و بهتر است توسط متخصصان مجرب انجام شود.
آماده سازی محل: محل نصب سیستم باید از هر گونه مانع، زباله و مواد قابل اشتعال پاک شود. همچنین باید سطوح ناهموار
صاف و تراز شوند.
نصب لوله‌ها: لوله‌های سیستم اسپرینکلر باید با توجه به نقشه و با استفاده از ابزار و اتصالات مناسب نصب شوند. از
درزگیری صحیح اتصالات و رعایت شیب مناسب لوله‌ها برای تخلیه آب اطمینان حاصل کنید.
نصب اسپرینکلرها: اسپرینکلرها باید در محل‌های مشخص شده در نقشه و با توجه به نوع و کاربری آنها نصب شوند. از محکم
بودن اتصالات و تنظیم صحیح زاویه و جهت پاشش آب اسپرینکلرها اطمینان حاصل کنید.
نصب شیرها و کنترل پنل: شیرها و کنترل پنل سیستم باید در مکان‌های مناسب و به راحتی قابل دسترسی نصب شوند. از
عملکرد صحیح شیرها و سیستم کنترل و هشدار اطمینان حاصل کنید.
اتصال به منبع آب: سیستم اسپرینکلر باید به یک منبع آب قابل اعتماد با فشار و ظرفیت کافی برای عملکرد صحیح سیستم متصل
شود.
آزمایش و راه‌اندازی: پس از اتمام نصب، باید سیستم به طور کامل آزمایش و راه‌اندازی شود تا از عملکرد صحیح تمام اجزا و
نشتی لوله‌ها اطمینان حاصل شود.
تجهیزات لازم
ابزار برش لوله
ابزار خم کردن لوله
ابزار جوشکاری یا لحیم کاری
آچار و پیچ گوشتی
دریل و مته
نردبان
تجهیزات ایمنی مانند عینک، دستکش و ماسک
چه اسپرینکلرهایی نیاز به تعویض دارند؟
دلایل مختلفی برای تعویض اسپرینکلر برج خنک‌کننده وجود دارد، دلایلی از جمله:
خوردگی: اسپرینکلرها اغلب از فلزاتی مانند آلومینیوم یا برنج ساخته می‌شوند که در معرض خوردگی ناشی از تماس با آب و
هوا قرار دارند. خوردگی می‌تواند باعث ایجاد سوراخ و نشتی در اسپرینکلرها شود و از عملکرد صحیح آنها جلوگیری کند.
اگر اسپرینکلر دچار خوردگی شده است، باید تعویض شود. خوردگی می‌تواند ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی،
رطوبت بالا یا نمک باشد.
رسوب: رسوبات معدنی موجود در آب می‌توانند به مرور زمان در اسپرینکلرها جمع شده و باعث انسداد آنها شوند. انسداد
اسپرینکلرها می‌تواند جریان آب را کاهش دهد و از خنک شدن موثر پکینگ‌ها جلوگیری کند.برای نحوه رسوب گیری کلیک کتید.
فرسایش: فرسایش ناشی از حرکت آب می‌تواند باعث نازک شدن و ضعیف شدن اسپرینکلرها شود. اسپرینکلرهای فرسوده
بیشتر در معرض شکستگی و نشتی هستند.
افت عملکرد: با گذشت زمان، عملکرد اسپرینکلرها می‌تواند به تدریج کاهش یابد. این امر می‌تواند منجر به افزایش مصرف آب، کاهش راندمان خنک کننده و افزایش خطر نشت شود.
نشتی: اگر از اسپرینکلر آب نشت می‌کند، باید به تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده پرداخت. نشتی می‌تواند ناشی از آسیب فیزیکی، خوردگی یا نقص در ساخت باشد. در این صورت نیاز به تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده می باشدو
آسیب فیزیکی: اگر اسپرینکلر به هر نحوی آسیب دیده باشد، باید تعویض شود. آسیب فیزیکی می‌تواند ناشی از ضربه، افتادن یا یخ زدگی باشد.
رنگ شده: اگر اسپرینکلر رنگ شده باشد، باید تعویض شود. رنگ می‌تواند از عملکرد صحیح اسپرینکلر جلوگیری کند.
مسدود شده: اگر اسپرینکلر مسدود شده باشد، باید تعویض شود. انسداد می‌تواند ناشی از گرد و غبار، کثیفی یا لانه‌سازی حشرات باشد.
سن: اسپرینکلرها با گذشت زمان فرسوده می‌شوند و باید به طور منظم تعویض شوند. اکثر کارشناسان توصیه می‌کنند که اسپرینکلرها هر 10 تا 15 سال یکبار تعویض شوند.چنین مواقعی نیاز به تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده است.
قوانین کلی نصب و تعویض اسپرینکلر
● تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده باید در اسرع وقت انجام شود تا از ایجاد وقفه در عملکرد سیستم اطفاء حریق جلوگیری شود.
● در هنگام تعویض اسپرینکلرها، باید از ورود هر گونه آلودگی به سیستم جلوگیری شود.
● پس از تعویض اسپرینکلرها، باید کلیه سوابق مربوط به این کار ثبت و نگهداری شود.
● در برخی موارد، مانند زمانی که سیستم اسپرینکلر برای اطفاء حریق فعال شده باشد، تعویض اسپرینکلرها باید با
مجوز ویژه از مقامات ذیصلاح انجام شود.
● در هنگام تعویض اسپرینکلرهایی که در معرض مواد خطرناک مانند مواد شیمیایی یا رادیواکتیو قرار دارند، باید از
تمهیدات ایمنی لازم استفاده شود.
● در ساختمان‌های مرتفع، ممکن است نیاز به استفاده از بالابر یا داربست برای دسترسی به اسپرینکلرها باشد.
در این مقاله به طور مختصر در مورد اسپرینکلرها صحبت کردیم. دقت داشته باشید که نصب و تعویض اسپرینکلر برج خنک کننده باید توسط افراد مجرب و مطابق با قوانین و استانداردهای مربوطه انجام شود. با رعایت این نکات، می‌توان از عملکرد صحیح و ایمن سیستم‌های اسپرینکلر اطمینان حاصل کرد و جان و اموال افراد را در برابر آتش‌سوزی محافظت نمود.